بررسی ارزیابی ثبات رنگی در منسوجات خواب دار

در صنعت نساجی کیفیت ظاهری محصولات بر نحوه ی تصمیم گیری مشتری برای خرید محصول مورد نظر خود تأثیر زیادی دارد. ثبات رنگی و نحوه ی اندازه گیری آن مسئله ی مهمی در ارزیابی کیفیت ظاهر و رنگ منسوجات است. تا کنون روش های مختلفی جهت ارزیابی و اندازه گیری ثبات رنگی برای منسوجات مسطح با بافت های مختلف ارائه شده است که از جمله ی آن ها می توان به روش های بصری، استفاده از دستگاه های کالریمتر و اسپکتروفتومتر و روش های دیجیتالی مانند استفاده از دوربین و اسکنر اشاره کرد. بر خلاف منسوجات مسطح که در آن ها تنها امتداد طولی نخ به چشم می خورد، در منسوجات خواب دار مانند فرش، علاوه بر امتداد طولی نخ، سطح مقطع عرضی آن ها نیز دیده می شود. به دلیل متفاوت بودن رفتار نوری این دو منظر، رنگی که از امتداد طولی لیف به چشم می خورد، می تواند متفاوت از رنگی باشد که در سطح مقطع عرضی آن دیده می شود. اگرچه خصوصیات سطحی و همچنین رفتار انعکاسی دو منظر فوق در مقالات مختلف قبلاً مورد بررسی قرار گرفته است، ولی مطالعات نشان می دهند که در مورد تغییر در ثبات های رنگی این دو حالت نسبت به هم، پژوهشی منتشر نشده است. در این تحقیق ابتدا با تهیه نمونه های شبیه سازی شده خواب فرش و امتداد طولی نخ های به کار رفته در آن به رنگ های زرد، آبی، قرمز و سیاه، به بررسی نحوه اندازه گیری ثبات رنگی منسوجات در نمونه های خواب دار و پیدا کردن رابطه بین ثبات های رنگی به دست آمده از امتداد طولی و سطح مقطع عرضی نخ ها پرداخته شد. به همین منظور نمونه های شبیه سازی شده، مورد ارزیابی های بصری و دستگاهی قرار گرفت و نتایج با فرمول های تعیین مقیاس ثبات های رنگی دستگاهی مقایسه گردید تا بتوان با معرفی یک الگوی یکسان، نیاز صنعتگران تولید کننده منسوجات خواب دار مانند فرش را در ارزیابی ثبات رنگی محصولات خود برطرف ساخت. نتایج ارزیابی های بصری نشان داد که برای نمونه های آبی، قرمز و زرد اختلاف بین ثبات های رنگی ارزیابی شده برای هر دو منظر امتداد طولی و سطح مقطع عرضی دارای اختلافی در حد قابل قبول صنعتی (یعنی نیم واحد مقیاس خاکستری) هستند. در مورد نمونه-های سیاه اگرچه اختلافات مورد نظر از حد قابل قبول صنعتی فراتر نرفته است، اما به نظر می رسد که شدت اختلاف ها به حدی است که نیاز به بررسی های بیشتری احساس می شود. نتایج به دست آمده از فرمول تعیین ثبات رنگی grc برای نمونه های سطح مقطع عرضی و امتداد طولی، همبستگی بهتری با نتایج ارزیابی های بصری نسبت به فرمول iso از خود نشان دادند. همچنین نتایج نشان داد که استفاده از روش پیشنهادی برنارد ممکن است منجر به خطاهای پیش بینی ثبات رنگی سطح مقطع عرضی نخ با استفاده از داده های ثبات رنگی امتداد طولی آن گردد.